DÖVÜŞ KULÜBÜ

Duygu Çiçek, Rümeysa Oğur, Hanım Topdemir

Anlatan, ünlü bir otomobil firmasında iyi bir işe sahiptir. Tek düze yaşamı kronik uykusuzluk sorunuyla çekilmez bir hale gelmiştir. Ailesi ve yakın bir arkadaşı olmayan Anlatıcı doktorunun tavsiyesi üzerine kanserli hastaların terapi grubuna katılır. Bu toplantılar esnasında Marla ile tanışır; o da genç adam gibi hasta olmadığı halde grubun toplantılarına katılmaktadır. Bir yolculuk sonrası evinin yanmış olduğunu gördüğünde yolculuk sırasında tanıştığı sabun satıcısı Tyler' ı arar. İçilen birkaç biranın ardından park yerinde Tyler, kahramanımızı kendine vurması için kışkırtacaktır. olaylara verdikleri tepkiler paralellik kazanmaya başlar. Anlatıcı, Tyler'ın kendisine bilerek bilgi vermediği bir Kıyamet Projesi'nden haberdar olur ve Tyler'ın onu yalnız bırakması ile şok geçirir. Onu bulabilmek için birçok dünya şehrine gider ve gittiği her şehirde klübün ne kadar geliştiğini ve o şehirlere de yayıldığını görür. Artık kontrol edilemeyen bu ilerleyişe son vermek isteyen Anlatıcı harekete geçer ve Kıyamet Projesi'ni polise anlatır. Kıyamet Projesi büyük bankaların merkezlerinin havaya uçurularak bütün hesapların silinmesi ve insanların borçsuz olarak yeni bir hayata başlamasını esas alır.

KARAKTERLER

Anlatıcı: Amerika' da yaşayan ve ünlü bir otomobil firmasında çalışan karakter, iyi bir sosyoekonomik düzeye sahiptir. Ancak yalnız yaşamakta ve ciddi uyku problemleri çekmektedir.
Tyler Durden: Anlatıcının bir uçak yolculuğu sırasında tanıştığı ve sabun satıcılığı yapan kişidir.
Marla Singer: İlk defa anlatıcının testis kanseri terapi grubunda karşılaştığı ve herhangi bir fiziksel rahatsızlığı olmayan Marla, düzensiz bir yaşama sahip mutsuz ve fakir bir kadındır.
Bob: Testis kanserine yakalandığı için boşanan ve iki yetişkin çocuğa sahip karakter, testis kanseri terapi grubuna katılan eski bir vücut geliştiricisidir.
Richard Chesler: Anlatıcının çalıştığı firmada yöneticidir. Baskıcı, otoriter ve katı kurallara sahip bir adamdır.

Aralarında başlayan bu kavga Anlatıcı'nın hayatını değiştirecektir. Tyler'ın liderliğinde bir dövüş kulübünün kuruluşuyla bu kulüpte sayıları elliyi aşmamak kaydıyla genç erkekler birbirleriyle dövüşmeye başlayacaklardır. Kulüp kısa sürede popüler hale gelir.

Tyler ve Anlatıcı'nın DÖVÜŞ KULÜBÜ KURALLARI

Dövüş Kulübünden söz etmeyin.
Dövüş Kulübünden kimseye söz etmeyin.
Biri “pes” derse sakatlanırsa veya bayılırsa dövüş sona erer.
Yalnızca iki kişi dövüşür.
Dövüşler teker teker yapılır.
Tişört ve ayakkabı yok.
Dövüş gerektiği kadar sürer.
Eğer Dövüş Kulübündeki ilk geceniz ise dövüşmek zorundasınız. (2003)

BENLİK YAPILANMASI

Borderline kişilik yapılanması: Kişilerarası ilişkilerde, benlik algısında ve duygulanımda tutarsızlık ve belirgin dürtüselliğin olduğu sürekli bir örüntüdür.

SEMPTOMLAR

Gerçek ya da imgesel bir ayrılıp gidilmeden (terk edilmeden) kaçınmak için çılgınca çaba gösterme (Not: Beşinci tanı ölçütü kapsamına giren intihar ya da kendine kıyım davranışını burada kapsamayın.) Filmde Tyler Anlatıcıyı bırakıp gittikten sonra Anlatıcının bulduğu uçak biletlerindeki tüm şehirlere giderek onu araması ve “Tyler beni bırakıp gitti, babam beni bırakıp gitti.” şeklinde ifade etmesi.
Gözünde aşırı büyütme (göklere çıkarma) ve yerin dibine sokma uçları arasında gelip giden, tutarsız ve gergin kişilerarası ilişkiler örüntüsü.
Kimlik karmaşası: Belirgin ve sürekli, tutarsız bir benlik algısı ya da kendilik duyumu. Tyler'ın ortaya çıkması ile Anlatıcının bir kimlik oluşturmaya başladığı görülür.
Kendine kötülüğü dokunabilecek en az iki alanda dürtüsellik (Örn. para harcama, cinsellik, madde kötüye kullanımı, güvensiz araba kullanma, tıkınırcasına yeme). (Not: Beşinci tanı ölçütü kapsamına giren intihar ya da kendine kıyım davranışını burada kapsamayın.) Agresyonun getirmiş olduğu dürtüsellik olabilir. Filmdeki dövüşler, saldırganlıklar, hırsızlıklar bu maddeyi somutlaştırma sürecinde ele alınabilir.
Yineleyici intihar davranışları, girişimleri ya da göz korkutmaları ya da kendine kıyım davranışları. Anlatıcının evini patlatma sahnesi ve filmde genel olarak görülen yok edici yıkımlar suisidal niteliktedir.
Duygudurumda belirgin bir tepkiselliğin olmasına bağlı olarak duygulanımda tutarsızlık (örn. yoğun dönemsel disfori, kolay kızma ya da genellikle birkaç saat, ancak seyrek olarak birkaç günden daha uzun süren bunaltı.)
Süreğen bir boşluk duygusu. Filmin başındaki süreğen boşluk ve anlamsızlık hallerinde bu görülebilmektedir.
Uygunsuz, yoğun bir öfke ya da öfkesini denetlemekte güçlük çekme (örn. sık sık kızgınlık gösterme, sürekli öfkeli olma, sık sık kavgaya karışma). Tüm film genel olarak bir kavga içerisinde ilerlemektedir.
Zorlanmayla ilintili, gelip geçici kuşkucu düşünceler ya da ağır çözülme belirtileri. (KÖROĞLU, 2013)

Tyler'ın ortaya çıkması bir çözülme olup aynı etki anlatıcının Marla ile olan ilişkisinde de ortaya çıkmaktadır. Bob (memeli aynı zamanda bir erkek olması) ile olan ilişkide sevgi ve agresyon bir arada görülüp; anne- babanın ayrışmasının bir imgesi olarak kendini göstermekte ve Anlatıcının aslında bir arada olamayacak, yasalara aykırı durumları bir arada düşündüğü ve bunları birbirinden ayrıştıramadığı gözlemlenmektedir.

YAPISAL ANALİZ

ÜST BENLİK: Sınırda kişilik yapılanmasında üst benlik henüz tam olarak oluşmamıştır ve ilkel ögeler baskındır.

Daha çok üst benlik çekirdeklerine rastlanmaktadır ve bu çekirdekler katı, sert, aşağılayıcı, doyuma izin vermeyen, normlara uymakta direten bir yapıdayken diğer bir çekirdek çok iyi, idealize edici, melek gibi özelliklere sahiptir. Sınırda kişilik yapılanmasında üst benlik tam oluşmadığı ve içerisinde farklı yapıdaki çekirdekleri barındırdığı için buna yönelik tutarlı bir davranış örüntüsü gözlemlemek zordur. Üst benliğin sadist nitelikli ilkel öncüleri, tahammül edilemeyecek kadar ezicidir ve dış kötü nesneler biçiminde dışarı yansıtılırlar. Üst benliğin öncülerinin hem sadist hem aşırı idealleştirilmiş niteliği, ebeveyn imgelerinin algılanmasını çarpıtarak bütünleşmeyi önler. Bu olumsuz etki nedeniyle üst benlik bileşenlerinin talepkar ve yasaklayıcı yönleri devamlı yansıtılır. Üst benlik cinsiyetsizleşmez ve aynı zamanda anne ve babanın kişilik özelliklerini

özümsenmemiş bir biçimde içerir. Üst benliğin normal ben bütünleştirici baskıları, ve benliğin sağlıklı bir suçluluk duygusu yaşama yetisi yoktur. Nesneleri değersizleştirme eğilimi de normalde gerçekleşen temel içselleştirme üzerinde olumsuz etki yaratır; önemli ebeveyn imgelerinin değersizleştirilmesi bu şekilde açıklanır. Tehlikeli nesnelere karşı savunmaya yönelik olarak “ tamamıyla iyi” kendilik imgeleri kullanılır ve megolomanik (kendini çok büyük gören) ideal kendilik imgeleri oluşturulur (Kernberg, 2016)

Olduklarını iddia ettikleri şeyin, aslında başka zamanlarda daha ilkel bir yoldan olmak zorunda kaldıkları şeyin boş bir giysisi olması mümkündür (Kernberg, 2016)

Üst benlik çekirdekleri filmde incelendiğinde;

Anlatıcının evini dizayn ederken kullandığı ev eşyalarının çok kaliteli ve pahalı olduğunu belirtmesi, aynı şekilde havaalanında valizini teslim alamadığında kıyafetlerinin markalarını tek tek sayması (“Saygın eşyaları tamamlama çok az kalmıştı.”). Burada daha çok Anlatıcının hayatının içindeki eşyaları, idealize ettiği görülmektedir ve kişisel bir kimliğin oluşturulamadığı da göze çarpmaktadır.
Anlatıcı, evinin yandığını öğrendikten sonra evine gelip enkazla karşılaştığı sırada enkazın içindeki yemek soslarını görür ve bu durumu utanç verici olarak nitelemektedir. Yine burada üst benlik çekirdeğinin idealize edici yönü görülmektedir. Aynı zamanda da yıkım inkar edilmektedir.
Marla' nın göğsündeki kitleyi Marla'nın isteği üzerine kontrol ettiği sırada cinselliği inkar ederek katı, duygusuz yüz ifadeleri görülmektedir. Anlatıcı bu durumdan rahatsızlığını ise “Bitti mi?” diyerek ifade etmektedir.
Anlatıcının Kıyamet Projesi'nin vereceği zararı engellemek amacıyla kendini polise ihbar etmesi üst benliğin rolünü göstermektedir. Üst benlik öncülleri bölünmüş bir biçimde görülmektedir.
Projenin gerçekleşmesini önlemeye çalışmasında da yine koruyucu üst benlik öncülleri bölünmüş olarak görülmektedir.
Anlatıcının idin etkisini yok etmek için kendisini vurması. Üst benlik oluşmaya çalışsa da çok yıkıcı bir yapıyla karşılaşıp kendini yok etmesi şeklinde gelişmektedir.
Tyler ve Anlatıcının kurduğu Dövüş Kulübü için kullandıkları mekanın sahibinin bir üst benlik simgesi olarak kulübe gelmesi ama korkarak geri gitmesi de göstergelerden bir tanesidir.

ALT BENLİK: Alt benlik açık bir şekilde görülür. Alt benlikte düşünceler ve duygular haz ilkesine göre hareket ederlerken tek amaçları doyum ve boşalım elde etmektir. Bu sırada gerçekliği dikkate almazlar.

Yaşam boyu, şiddetleri dalgalansa da süreklilik arz eden dürtüler haz ilkesinin emrinde hızlı bir doyum ve boşalım ararken benliği zora sokarlar. Benliğin zayıf düştüğü zamanlarda ve yerlerde egemenliği elde ederek doyumlarını gerçekleştirmeye çalışırlar. Alt benliğin koruyuculuğu yoktur ve bu durum annenin çocuk ile olan ilişkisi ile bağlantılandırılabilir. (Volkan, 2019)

Filmde altbenlik olarak karşımıza çıkan durumlar:

Anlatıcı uçakta “Ne zaman bir uçak sert kalksa ya da hızlı bir şekilde inse o an bir kaza olması ya da havada çarpışma olması için dua ederim.” der ve Tyler Durden ortaya çıkmaktadır. Agresyondan korunma değil agresyonun içine girme arzusu görülmektedir. Yani anlatıcıda yararlı ve zararlı olanlar birbirinden ayrışmamışlardır.
Tyler'ın “Bütün olmaya çalışma, mükemmel olmaya kalkışma, bırak devrilelim, herkes düşeceği yere düşsün.” demesi.
Tyler' ın “Bana hemen bir tane vur.” dedikten sonra Anlatıcı ve Tyler içki içerler ve Anlatıcı bunu yapmakta ısrar ederek haz ilkesine göre hareket etmiş olur. Bu yolla anlatıcı kaygısını boşaltırken daha da önemlisi acı çekerek oluşmakta zorlanan, kendi içerisinde bölünen kendiliği var hissetmesini sağlar.
Tyler'ın soslara müshil koyması, servis edeceği çorbalara işemesi. Topluma ve ahlaka aykırı davranışlar sergilemektedir. Yemek ve pislik karıştırılmaktadır.
Tyler'ın arabayla kaza yapıp Anlatıcı ile birlikte ölüme yaklaşmasında da ölüm arzulanan bir şey olarak görülmektedir.
Anlatıcının Tyler ile yüzleştiği otel sahnesinde Tyler'ın “Hayatını değiştirmek istedin ama yapamıyordun. Olmak istediğin her şey oldu yani ben.” demesi.
Tyler'ın Kıyamet Projesi'ni gerçekleştirmek için Anlatıcının engellemelerine mani olurken Anlatıcının ağzına silah dayaması.
Tyler ile anlatıcı filmin son sahnelerinde yüzleşirken, Tyler'ın projeyi savunmak adına “Patlasa bile insanlara zarar vermiyoruz zaten” demesinde zarar inkar edilmekte sadece boşalım istenmektedir.
Anlatıcın patronunun karşısında kendi kendini dövmesi mastürbasyonun agresif formu olarak görülebilir. Alt benliğin agresyonu boşaltımı, üst benlik temsili olan patronu çaresizlik içinde bırakır.

BENLİK: Benlik, algılama ve yorumlama yetisi ile gerçekliği değerlendirerek haz ilkesinin varlığını sürdürmesini sağlar. Benlik, hazzın doyumunun gerçekliğe ve topluma göre sağlanmasını düzenler. Ancak sınırda kişilik yapılanmasında özgül olmayan benlik zayıflığı, birincil süreç düşünceye kayış ve kimlik dağınıklığı görülür. Özgül olmayan benlik zayıflığı ile şu üç özellik kastedilir; kaygı tahammülü eksikliği, dürtü denetimi eksikliği, gelişmiş yüceltme kanalları eksikliği. Kendilik ve nesne imgeleri arasındaki ayrışmanın belli bir dereceye kadar olmayışı ve buna eşlik eden ben sınırlarının netliğinin kaybolması, sınır patoloji alanında ben zayıflığının diğer bir özgül olmayan yönü olarak kabul edilebilir. (Kernberg, 2016)

Filmde görülen benlik izlerine bakıldığında:

Marla ile terapilerde karşılaşan Anlatıcı gerçeklikle yüzleşir ve benlik izleri devreye girer.
Anlatıcının yaratmış olduğu Tyler karakterine ilk kez vurduktan sonra canını acıttığını düşünerek özür dilemesi.
Tyler Anlatıcı' yı terk ettikten sonra onu aramak için şehir şehir gezerken daha önce buralara gelmiş olduğunu düşünmesi “Gittiğim her yere daha önce gitmiş gibiydim. Sanki görünmez adamı izliyordum.” Yavaş yavaş gerçeklikle bağlantı kurulmaktadır.
Anlatıcı Tyler'a “Sen kafamın içindesin, sanki bir halüsinasyonsun” demesi benlikte meydana gelen bütünleştirme çabalarını göstermektedir.
Marla ile konuşurken Anlatıcının ondan hoşlandığını, ona değer verdiğini , onu korumak istediğini söylemesi.
Filmin sonunda Marla'ya “Artık düzeldim Marla, beni çok yanlış bir zamanda tanıdın” diyerek gerçekliğe dönmesi

Ev metaforu benlik ile yakından ilgilidir. İlk evin düzenli ama anlamlılıktan uzak, kimliksiz hali; sahte bir benlik hissini düşündürmektedir. Daha sonraki ev ise eskiliği, yıpranmışlığı, pisliği, bozuklukları ile güçsüz ve harabe halindeki bir benliği yansıtır.

Ben (ego) zayıflığı, benliğin tutunabileceği ve sürdürebileceği bir yapılanma kuramaması sonucu oluşur. Sınırda kişilik yapılanmasında gerçekliği sınama ve düşünce süreçleri açısından göreceli olarak sorunsuzdur. Gerçeklik ve kişilerarası ilişkilere göreceli olarak iyi uyum sağladıkları için oldukça normal gibi görünürler (s.33, Volkan). Ancak ilişkilerinde sürdürülebilirlikleri yoktur. (Volkan, 2019)

Filmde görülen sahneler:

Anlatıcının patronunun söylemlerine karşı vermiş olduğu cevaplar, değişen kıyafetleri, sigara içmesi, işi dışında başka alanlarla ilgilenmesi (şiir yazması), hayatı ile ilgili hiçbir şeyi umursamaması ve bu durumun onu aydınlatacağını düşünmesi. Aynı zamanda kimlik dağınıklığını da göstermektedir.
Kıyamet Projesi'ni oluşturduğu halde Anlatıcının bu durumdan haberi olmadığı için yoğun bir hayalkırıklığı yaşaması.

Kaygı tahammülüğü eksikliği, alışıldık düzeyde yaşanana ek her kaygının hastayı, ne ölçüde daha fazla semptom oluşturmaya, alloplastik (dışa yönelik) davranışa ya da ben gerilemesine götürdüğünde görülür. Burada önemli olan, kaygı derecesi değil ek kaygı yüküne nasıl tepki verildiğidir. (Kernberg, 2016)

Dürtü denetimi eksikliğinde, hastanın kişiliğinin ve kendilik yaşantısının geri kalanı arasında duygusal temasın olmayışından çözülmüş taşmayı ikincil olarak savunan, herhangi bir duygunun eşlik etmediği inkarda görülür. (Kernberg, 2016)

Gelişmiş yüceltme kanalları eksikliği, yaratıcı haz alma ve yaratıcı başarı, yüceltme yetisinin temel yönleridir; ne ölçüde çatışmadan bağımsız bir benlik alanın var olduğunun en iyi göstergeleri olabilirler ve dolayısıyla bu yönlerinin olmaması benlik zayıflığının ve benliğin güçlenemeyeceğinin önemli bir göstergesidir (Kernberg, 2016)

Birincil süreç düşüncesine kayış, haz ilkesinin egemenliğindeki birincil süreç düşünce biçiminde hemen şimdi doyum aramak ve huzursuzluğu hemen yok etmek istenir. Hızlı davranma, fazla düşünmeme ve somut doyuma ulaşma arzusu ön plandadır.

Kimlik dağınıklığı, sınırda kişilik yapılanmasında temel sorun bütünleştirilmiş kendilik ve bütünleştirilmiş ötekiler kavramının olmaması durumudur. Bu eksiklik, bir kronik öznel boşluk duygusunda, kendini ve başkalarını sığ ve çelişkili algılama ve çelişkili duygusal davranış örüntülerini bütünleştirme yetersizliği olarak yansıtılır (Volkan, 2019)

Filmde görülen sahneler:

“Her şey suretinin suretinin sureti gibi geliyor” diyen Anlatıcı ilk kopmayı yaşar ve Tyler'ın hayali ilk defa yansır.
Anlatıcı uykusuzluk sebebiyle doktora gittiğinde doktorun ilaç vermeden tedaviye devam edeceğini söylemesinden sonra Tyler'ın hayalini ikinci kez görmekteyiz.
Anlatıcının doktorun tavsiyesiyle katıldığı terapi seanslarından birinde Tyler'ın yine hayalini görmekteyiz. Burada doktora gitmeden öncesinde anlatıcının yaşamının ne kadar boş, kimliksiz bir halde olduğu da göze çarpmaktadır. Anlatıcı bir hasta kimliği bile yaratamamaktadır. Hastaların grup terapilerinde sahte bir üyedir.
Son olarak Tyler'ın hayalini Anlatıcı ile Marla'nın çıktığı seansın birinden sonra Marla'nın ardından görmekteyiz.

Dövüş kulübü ile bir kimlik yaratma çabası görülmektedir ama bu da açık değil; gizli bir kimliktir.

SAVUNMA MEKANİZMALARI

Sınırda kişilik yapılanmasında kullanılan savunma mekanizmaları daha çok ilkel olup şöyledir; bölme (savunma bölmesi), ilkel idealleştirme, yansıtma, yansıtmalı özdeşim, inkar, tüm güçlü olma ve değersizleştirmedir. Bölme, başlangıçta libidinal dürtü türevlerinin etkisi altında kurulan özdeşleşmeler ve içe atımlar saldırgan dürtü türevlerin etkisi altında kurulan özdeşleşme ve içe atımlardan ayrı olarak oluşturulur (iyi ve kötü iç nesneler ya da olumlu olumsuz içe atımlar). Sınırda kişilik yapılanmasında önceleri basit bir bütünleştirme eksikliğinden ibaret olan şeyin, daha sonra aktif olarak başka amaçlar için kullanıldığı benin bu savunma amaçlı bölünmesi, esasen bölme mekanizmasıdır. . Bu mekanizmayı kullanan Borderlineler, sürekli olarak kendilerini ‘’İyi, diğerlerini ‘’Kötü’’ olarak konumlandırırlar. Bu durum bazen tam tersi şekilde de görülebilmektedir. (Kendisini Kötü, başkalarını İyi olarak niteleme.) İlkel idealleştirme, dış nesneleri kişinin kendini kötü nesnelere karşı koruyabileceğinden, kendi saldırganlığın ya da başka nesnelere yansıttığı saldırganlığın bu nesneleri kirletemeyeceği, bozamayacağı ya da yıkamayacağından emin olabilmek için tamamıyla iyi görme eğilimidir. Sınırda kişilik yapılanmasında gerçekçi olmayan tamamıyla iyi ve güçlü nesne imgeleri yaratır ve bu da ben idealinin ve üst benliğin gelişimini olumsuz yönde etkiler. Yansıtma ve yansıtmalı özdeşimin esas amacı tamamıyla kötü ve saldırgan kendilik ve nesne imgelerini dışsallaştırmak; bu ihtiyacın başlıca sonucu ise tehlikeli, misillemeci nesnelerin ortaya çıkmasıdır. Saldırganlığın yansıtılması alanında benlik sınırlarını zayıflatır. Bu durum sınırda kişilik yapılanması olanlarda saldırganlığın yansıtıldığı nesneyle hala özdeşleşebilecekleri hissini yansıtır ve şimdi tehdit edici hale gelen nesneyle “eşduyum”, yansıttıkları kendi saldırganlıklarından duyduğu korkuyu sürdürür ve arttırır. İnkar, sınırda kilik yapılanması olanlar kendi ya da başka insanlar hakkındaki algılarının, düşüncelerinin ve hislerinin başka zamanlarda olanların tamamıyla zıttı olduğunun farkındadır; ancak bunu hatırlaması, onun için duygusal açıdan bir önem taşımaz ve o andaki hissetme biçimini etkilemez. Tümgüçlü olma ve değersizleştirme, bazı zamanlar idealleştirilmiş sihirli bir nesneyle talepkar, yapışık bir ilişki kurma ihtiyacı ile başka zamanlarda sihirli bir biçimde tümgüçlü oldukları yönünde derin bir hissi açığa çıkaran fanteziler ve davranışlar arasında gidip gelebilirler.

İdeal nesneye karşı sevgi ya da onun için tasa uyma anlamında gerçek “bağımlılık” olmadığı için sınır yapılanmasındaki kişiler idealleştirilmiş kişiye zalimce, ona sahipmiş gibi davranır. Bu karşıt eğilimler diğer insanlardan doyum ve sadakat beklemeye, imtiyazlı, özel kişilermiş gibi muamale görmeye hakları olduğu yönünde kuvvetli bir bilinçdışı inanç şeklini alır. Sınırda kişilik yapılanmalarında bastırma, saldırganlık ve cinsel dürtülerin bilince çıkmasının engellenmesi şeklinde gelişir. (Kernberg, 2016)

Bölmenin filmde görüldüğü yerler:

İş seyahati sırasında anlatıcının “Farklı zamanlarda farklı yerlerde uyanırsanız, farklı bir insan olarak uyanabilir misiniz?” deyip kendini tek porsiyonluk hayatlar şeklinde bölmesi.
Evi yandıktan sonra enkazın içinde görülen Ying Yung işaretli sehpa. (Eşyalarını alırken kişiliğini yansıtmasına özen gösteriyordu.) Bu şekilde nesnelerin kişiliğe uygun seçimi anlatıcıdaki Nesne Sürekliliğini sağlama çabalarının bir işaretidir. Nesne sürekliliği eşyaların üzerinden sağlanmaya çalışılırken, yıkıcı kısım bölünerek ayrılmakta ve yıkım meydana gelmektedir.
Anlatıcı kendini “Ben sigara içmem. Kimseyle kavga etmem. “ şeklinde kendini iyi bir noktada konumlandırırken, Tyler 'ı tamamen kötü nitelendirerek bölmesi.
Anlatıcının “Dışarıdaki ve kulüpteki kişiliklerimiz aynı değil.“ ifadeleri.
Anlatıcının “Dünyanın sakin insanı oldum. Ben Zen ustasıyım.” şeklinde kendini tanımlaması. Bölme savunma mekanizmasına ek olarak bu ifadeleri anlatıcının ‘’İdealleştirme’’ mekanizmasını kullandığının bir göstergesidir.
Marla'ya onu öpmek için yaklaştığında aniden iğrenerek geri çekilmesi. Marla ile olan ilişkisinin doğası da bu mekanizmanın kullanıldığını göstermektedir.
Marla'yla konuşurken anlatıcının” Tyler burada değil, o çok uzaklara gitti” demesi. Marla ile yakınlaşırken kendini daha çok ikiye bölmesi ve inkarının artması.
Bob'un ölümüne duyulan üzüntüden dolayı kulüpteki diğer üyeleri suçlaması(Savunmacı bölme)
Marla ile yüzleşirken “Çok garip davranıyorum, biliyorum. Sanki 2 kişiliğim var” (Benliğin etkilerini de görüyoruz). Bu noktada bir miktar iç görü de gözlenmektedir.
Anlatıcı binadaki bombaları bulduğunda onu imha etmek için uğraşıp, bombayı durdurduktan sonra, Tyler’in kabloyu yerine takması. BÖLME . Yıkıcılık ile yıkıcı olmamak arasında kalınan bir kararsızlık hissinde bu mekanizma kullanılmıştır.

FİLMDE GÖRÜLEN DİĞER SAVUNMA MEKANİZMALARI:

Tyler'in “Biz kadın nesli tarafından büyütüldük. Başka bir kadına ihtiyacımız yok” deyip bir insana bağlanma ve ihtiyaç duymanın İNKAR EDİLMESİ. ( Bunun yanında burada BÖLME mekanizmasını da görülmektedir. Erkek ve Kadınlar ayrıştırılmaktadır.)
Marla'yla birlikte olduğu halde hiçbir şey hatırlamaması. İNKAR
Evini yaktığını, dinamit yerleştirdiğini bilmemesi, babalara ve Tanrı'ya ihtiyacının olmadığını söylemesi. İNKAR
Marla'nın “zayıf insanlar neden güçlü insanlara tutunur” diye Anlatıcıya sorduğunda Anlatıcının “biz aynı değiliz benim durumum farklı” deyip güçsüzlüğü kabul etmemesi. İNKAR
Anlatıcının Kıyamet Projesi'ni ilk defa garsondan duyuyormuş gibi davranması. İNKAR+ BÖLME +DIŞSALLAŞTIRMA
Anlatıcının çocukluk savunması olarak yaşadığı kötü şeyleri Marla ve Tyler'a yansıtması. DIŞSALLAŞTIRMA
Tyler'in Dövüş Kulübü'nü kurarken “ Bu herkesin dilinin ucundaydı fakat biz adını koymuştuk. Amacımız erkeklere erkek olduklarını, yaşadıklarını hissettirmekti.” demesi. YÜCELTME GİRİŞİMİ + İYİ/KÖTÜYÜ AYRIŞTIRAMAMA
Tyler “Kavga çıkarıp kaybedeceksiniz, bunu normal bir insan yapamaz.” diyerek tüm kulüp üyelerini ve dövüş kulubünü YÜCELTMESİ. Bu durum Borderline’lerin kafalarının ne kadar karışık olduğunu da göstermektedir. Daha gurursuz ve kötü hissettirecek bir şey ‘’Onur duyulması ve saygı gösterilmesi gereken’’ bir konuma çıkarılmaktadır. İyi ve kötü, Onurlu ve onursuz gibi bağları koparmaktadır.
Yansıtılan karakterin dayak yemesi, acı çekmesi Anlatıcıya zevk vermektedir. DEĞERSİZLEŞTİRME + ZARAR VERMEKTEN HAZ ALMA
Tyler Marla ile birlikte olduktan sonra onun için “esnek, değersiz et parçası” demesi ve onunla olan birlikteliğini “bu bir spor ilişki değil” diyerek Marla konusunda Anlatıcıyı “ev hayvanı kılığında vahşi bir hayvan ondan uzak dur” şeklinde uyarması. DEĞERSİZLEŞTİRME. Cinsellik haz duyulan bir durum değil de agresyonun boşalım kaynağı işlevini görmektedir. Sadistik, aşağılayıcı ve nesneleştiren bir cinsellik ön plandadır.
Anlatıcının Marla'ya “Cinsel suç kurbanlarının giydiği kıyafet sana yakışmış” demesi ve Tyler ile Anlatıcının Marla ile vakit harcamayıp ondan kurtulmak konusunda ilk defa hem fikir olmaları. DEĞERSİZLEŞTİRME + BÖLME
Anlatıcı, Tyler ve Marla' nın ilişkisi için “Annem babam gibi sadece sevişmek için aynı odadalar” demesi. YANSITMALI ÖZDEŞİM + BÖLME
Anlatıcı patronuna kafa tutar ve kendini tanımlar, sonrasında “vay be Tyler gibi konuştum” demesi. Tyler' ı TÜMGÜÇLÜ görmektedir. Bu durum değersizlik hissinin rasyonalizasyonunu da açığa çıkarmaktadır ve anlatıcı bir dövüş sonrası hastaneye gittiğinde Tyler'ın kendi adına konuştuğunu onu sahiplendiğini söyler. TÜMGÜÇLÜLÜK. Bu noktalarda egonun bütünleşme işlevinin yavaş yavaş ortaya çıktığı gözlemlenmektedir
Anlatıcı Tyler ile arabadaki tartışmada onun kötü yönlerini yüzüne vurmaya başlamıştır. İDEALİZASYON SONRASI DEĞERSİZLEŞTİRME
Anlatıcının otelde Tyler ile yüzleşmeyi kaldıramayıp yaşadığı kaygı yüzünden bayılması. KONVERSİYON

İLİŞKİ KURMA BECERİLERİ

Sınır kişilikte içselleştirilmiş nesne ilişkilerinin; iyi ve kötü içe atımları ve özdeşleşmeleri senteze ulaştırılamamaktadır. Buna neden olabileceği düşünülen başlıca etken etiyolojik faktörler, birincil saldırganlığın ya da engellenmeye bağlı ikincil saldırganlığın aşırı olmasıdır. Bu faktörlere bölünmüş iyi ve kötü içe atımların birincil benlik aygıtlarının gelişimindeki bazı aksaklıklar ve kaygı tahammülü olmayışı da katkıda bulunmaktadır. Benlik sınırları yalnızca idealleştirilmiş nesnelerle birleşmenin ve yansıtmalı özdeşleşmenin olduğu alanlarda başarısızlığa uğrar. Bölmenin de etkisiyle normalde içselleştirilmiş nesne ilişkilerinin kişisizleştirildiği, soyutlandığı ve bütünleştirilmesini sağlayan sentezleyici işlemler üzerinde olumsuz etki yarattığı görülür. (Kernberg, 2016)

Filmde gözlenen sahneler:

Anlatıcının “Bob'un göğüslerine yaslanıp durmak benim tatilim.” demesinde özlenen bir anne nesnesi gözlenmektedir fakat Bob’un kadın olmaması da Borderline kaotik yapılanmasını ve şefkatin kişisizlenmediğini göstermektedir.

DİĞER PATOLOJİK DURUMLAR

Gerileme

Testis kanserlilerin terapi grubuna katılan Anlatıcının Bob'a sarıldıktan sonra ağlamaya başlaması. Anlatıcının Bob’un göğüslerinde ağlaması regrese olmasını sağlamış, kaygı boşalımını kolaylaştırıcı etkide bulunmuştur.
Meditasyon terapisinde mağarasına gidip güvenli hayvanını bulmasının istendiğinde ilk olarak bir penguenle daha sonra ise Marla ile karşılaşması. Bu gerilemede, buradan bir mağaraya gitmesi ; iç dünyasındaki donukluğu simgeleştirmiştir.

Pregenital Saldırganlık ve Libido

Pregenital Dönem ile ilişkili olan durumlar Bilinçdışının genel özelliklerini taşımaktadır. Burada da İyiler ve Kötüler yan yana olabilir. Birbirine zıt gibi görünen şeyler yan yana olabilir; kolaylıkla birbirleriyle yer değiştirebilirler. ‘’Şimdi, gelecek, geçmiş’’ gibi zaman kavramları bulunmamaktadır. Birincil süreç düşünme biçimleri aktiftir.

Dövüş Kulubü'nde kulüp üyelerinin toplumsal düzenin verdiği ruhsal kötülüğü atmaya çalışmaları.
Tyler ile Marla'nın cinsel birlikteliği sırasında duvarların dökülmesi, lambanın sallanması, Marla'nın çığlıkları, Tyler'ın elinde eldivenle kapıda Anlatıcıyla konuşması ve o sırada Marla'nın dağılmış bir halde olması.
Anlatıcının kulüpte Dövüş Kulübü'nün kurallarını yıkarak sarışın çocuğu öldüresiye dövmesi

Liderlik rütbelerinin bazı zamanlarda karışmakta olması, ölümün iyi bir şeymiş gibi gösterilmesi, insanların yağlarından sabunlar yapıp onları satmaları, gerçeklikten kopuk bir süreç olması da Pregenital Dönemin baskınlığı olarak yorumlanabilmektedir.

Mazoşistik Eğilimler

Tyler' ın mekanı gizli kullandığı için barın sahibi tarafından dövülmek istemesi; Mazoşizmin nasıl sapkın bir biçimde kullanıldığını gösterir.

Antisosyal Davranışlar

Tyler' ın kulüp üyelerine vermiş olduğu zarar verici nitelikteki ev ödevleri: araba lastiklerini patlatma, benzin döküp etrafı yakma, bankamatikleri patlatma, kuşlara yem verip arabaları pislettirme, kötü içerikli afişler yapıştırma, benzinliği basıp çalışanları korkutma.

KAYNAKÇA

(2003, 01 22). 04 15, 2019 tarihinde https://serdara.com/dovus-kulubu-film-analizi/ adresinden alındı

6 Adımda Borderline. (tarih yok).

Kernberg, O. (2016). Sınır Durumlar ve Patolojik Narsizm. Metis YAYINCILIK.

KÖROĞLU, E. (2013). DSM 5 TANI ÖLÇÜTLERİ BAŞVURU EL KİTABI. HYB Yayıncılık.

Volkan, V. D. (2019). 6 Adımda Borderline. Ankara: Pusula Yayınevi.