"NESNE"NİN VE NESNE İLİŞKİLERİ EKOLLERİNİN TANIMI

NESNE - OBJECT

“Nesne”[1], psikanalizde başka bir kişiye atıfta bulunmak için kullanılan bir kelimedir. Nesne, kendilik ile birliktedir ve nesne ile kendilik karşılıklıdır. Nesne terimi, aşağıdakileri ifade etmek için çeşitli şekillerde kullanılmıştır:

dış gerçeklikte var olan gerçek, somut, başka bir kişi (kişiler arası nesne);
kendiliğin dışındaki bir kişinin zihinsel tasarımı veya tasarımları kümesi (nesne tasarımı, ruhsallık içi nesne ve bazen de imago);
hem gerçek bir nesneden hem de basit bir nesne tasarımından farklı olan nesne. Bir nesne tasarımının örgütlenmiş yapısının dürtü ve duyguyla (örneğin içsel nesne, içe alınmış nesne [introject] ve üstbenliğin bazı yönleri gibi) yatırıldığı kuramsal bir yapı ve
insan olmayan bir şey veya bir şeyin tasarımı.

Klein'ın kuramında, nesne (her zaman intrapsişiktir), "düşlemde" bedenin içine alınmış (inkorpore edilmiş) başka bir kişinin içsel tasarımı olarak tanımlanır. Bedenin içine alınmış nesne zamanla içsel nesneye doğru farklılaştırılmıştır. Klein için “dışsal nesne”, vücudun içine alındığı deneyimlenmemiş başka bir kişinin içsel tasarımıdır. Dışsal nesne, hem dış dünyada var olan gerçek bir kişidir hem de bu kişinin intrapsişik tasarımıdır. Klein'ın “içsel nesne”sindeki içsel kelimesinin "zihinsel", "hayali" ve "içerideki" gibi çeşitli anlamları vardır.

Nesne terimi, diğer kişinin öznelliğini nesneleştirdiğini ya da inkar ettiğini düşünülerek eleştirilmiştir. Nesne kavramı, zihinsel yaşamın her alanında diğer insanların önemi hakkında konuşmanın bir yolu olduğu için psikanalizdeki tüm düşünce okullarında önemlidir. Kendilik ve diğer kişi arasındaki etkileşimler, bu etkileşimlerin deneyimlenmesi ve içselleştirilmesi, zihnin gelişiminde ve günlük işleyişte önemlidir. Kendilik ve diğer kişi arasındaki etkileşimlerdeki rahatsızlıklar ve/veya bunların zihindeki tasarımları, psikopatolojinin tümü olmasa da bir kısmının anlaşılmasına katkıda bulunur. Benlik, kendilik ve nesne ilişkilerini anlayabilirse güçlenir. Kendilik ve nesne ilişkilerinin karışması, iç içe geçmesi veya tasarımlanamaması hasta edicidir. Tedavi durumunda hasta ve analist arasındaki ilişkiyi anlamak için etkileşimler ve bunların içselleştirilmesi de önemlidir. Hasta-analist etkileşimleri ve/veya bu etkileşimlerle ilişkili anlamlar, terapötik etkileşimle ilgili tüm kavramlarının merkezinde yer alır.

Laplanche ve Pontalis’e göre psikanaliz, nesne kavramını üç ana bağlamda ele alır[2]:

I. Dürtü ile bağlantılı olarak: nesne, dürtünün amacına ulaşmaya çalışırken ilişkilendiği ve kullandığı şeydir (yani belirli bir tatmin türü). Bir kişi, bir nesne parçası, gerçek bir nesne veya düşlemdeki bir nesne olabilir.

II. Sevgi (ya da nefret) ile bağlantılı olarak: Burada söz konusu olan ilişki, bütün bir kişiyle ya da benliğin bir ögesi ile kendi bütünlüğüne odaklanılan bir nesne (kişi, varlık, ideal, vb.) arasındadır.

III. Bilgi felsefesi ve psikolojisindeki algılayan ve bilen özneyle bağlantılı olarak: Bir nesne, ilke olarak bireysel istek ve görüşlere bakılmaksızın tüm özneler tarafından tanınabilen sabit ve kalıcı niteliklere sahip her şeydir (bu anlamda 'nesne'ye karşılık gelen sıfat 'nesneldir').

Psikanalitik literatürde 'nesne' kelimesi hem tek başına hem de 'nesne seçimi', 'nesne sevgisi', 'nesne kaybı', 'nesne ilişkisi' vb. gibi birçok bileşik biçimde ortaya çıkar. Burada 'nesne', edebi veya arkaikte sahip olduğu bir anlamda 'tutkumun, nefretimin nesnesi, vb.' ile karşılaştırılabilir bir şekilde anlaşılmaktadır. Bu, normaldeki gibi, canlı bir varlık veya kişinin aksine, cansız ve manipüle edilebilir bir nesne fikrini ima etmez.

NESNE İLİŞKİLERİNİN FARKLI EKOLLERİ

Gelişim, zihinsel işlev, psikopatoloji ve tedavi kavramsallaştırmalarında kendilik ve nesne etkileşimlerine ve bu etkileşimlerin zihinsel tasarımına özel önem veren düşünce okulları veya bakış açıları çeşitli şekillerde adlandırılır. Bu adlandırmalar çok çeşitlidir ve kafa karıştırıcıdır: nesne ilişkileri kuramı, kişiler arası psikanaliz ve ilişkisel psikanaliz. Kabaca söylemek gerekirse, Klein’ın asıl nesne ilişkileri yaklaşımına göre, nesne hemen hemen her zaman nesnelerin zihindeki tasarımlarına gönderme yapar. Bunun tersine, Sullivancı kişiler arası bakış açısında, nesne, dış dünyadaki gerçek nesne anlamında kullanılır. İlişkisel psikanaliz, içsel ve kişiler arası deneyim dünyaları arasında kesin bir ayrım yapılamayacağı görüşünü savunur. İlişkisel psikanaliz, nesne ilişkileri kuramını içerdiğini iddia ederken, birçok nesne ilişkileri kuramcısı bu tanımlamayı reddeder.

Nesneyi gerçek bir kişi anlamında kullanan analistler genel olarak şu konularda hemfikirdir:

önemli başkalarıyla gerçek etkileşimler gelişimde, devam eden zihinsel işleyişte ve tedavi durumunun her yönünde önemlidir;
etkileşim deneyimleri içselleştirilerek psikolojik işleyişin tüm yönlerine katkıda bulunur;
etkileşimdeki her bir kişinin öznel durumu, bu etkileşimin deneyimine katkıda bulunur.

Etkileşimli öznelliklere özel önem veren kuramcılar, kendilerini “öznellikler arası analistleri” olarak adlandırırlar. Bu tür analistlerin tümü aynı zamanda psikanalitik durumu iki kişilik bir psikoloji açısından da tanımlarlar.

[1] “Psychoanalytıc Terms & Concepts” Edited by Elizabeth L. Auchincloss, md and Eslee Samberg, md American Psychoanalytic Association, Yale University Press, New Haven and London

[2] Laplanche, J. and Pontalis, J. B. (1973). The Language of Psycho-Analysis.